First published: 18th June 2010
Εάν δεν αυξηθούν οι εξαγωγές, όπως έχει συμβεί στην Ισπανία και την Πορτογαλία, η επιστροφή στην ανάκαμψη δεν θα είναι εφικτή για την ελληνική οικονομία αναφέρει στο Capital.gr ο Daniel Gros, διευθυντής του think tank των Βρυξελλών Center for European Policy Studies (CEPS). Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Γερμανός οικονομολόγος διατυπώνει τη θέση αυτή. Πριν από μερικούς μήνες με άρθρο του στον ιστότοπο project-syndicate διερωτόταν γιατί οι ελληνικές εξαγωγές δεν αυξάνονται τουλάχιστον με βάση τα μεγέθη του 2013.
Ωστόσο, σήμερα, με αποκλειστική συνέντευξή του στο Capital.gr, ο διακεκριμένος οικονομολόγος και σύμβουλος της Άνγκελα Μέρκελ, τονίζει ότι η συζήτηση για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους είναι άνευ αντικειμένου, εάν ο ρυθμός ανάπτυξης των εξαγωγών δεν επιταχυνθεί. Και σημειώνει χαρακτηριστικά ότι αποτελεί μυστήριο γιατί η Ελλάδα αδυνατεί, σε μεγάλο βαθμό, να εφαρμόσει τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις.
Κύριε Gros, θεωρείτε ότι οι επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας είναι υποδεέστερες από τις προσδοκώμενες, ύστερα από τόσα χρονιά εφαρμογής προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής;
Στη χώρα σας ορισμένες από τις μεταρρυθμίσεις δεν έλαβαν χώρα ή δεν εφαρμόστηκαν και οι εξαγωγές, που αποτελούν το «κλειδί» για την αναθέρμανση της οικονομίας, δεν αυξήθηκαν.
Γιατί δεν ενισχύθηκαν οι εξαγωγές;
Εκτιμώ ότι αυτό αποτελεί το μεγάλο μυστήριο της ελληνικής οικονομίας, δεδομένου ότι το κόστος εργασίας μειώθηκε σημαντικά και περισσότερο συγκριτικά με την Πορτογαλία ή άλλες χώρες. Ωστόσο, οι επιδόσεις των ελληνικών εξαγωγών είναι κακές. Και νομίζω ότι κανείς δεν γνωρίζει γιατί συμβαίνει αυτό.
Λέγεται ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν διαθέτουν αρκετά χρήματα για να χρηματοδοτήσουν την επέκταση των δραστηριοτήτων τους, εκτός Ελλάδας. Ωστόσο, η Πορτογαλία αντιμετωπίζει το ίδιο πρόβλημα. Επίσης, όσον αφορά τον τουρισμό, οι αριθμοί έχουν αυξηθεί, αλλά η κατά κεφαλή δαπάνη έχει υποχωρήσει. Ως αποτέλεσμα, το συνολικό ποσό που αποκομίζουν οι Έλληνες ξενοδόχοι έχει υποχωρήσει.
Που αποδίδετε την αδυναμία εφαρμογής των απαιτούμενων διαρθρωτικών αλλαγών;
Δεν γνωρίζω. Είναι περίεργο. «Πέρασε» η τρόικα, η task force, ενώ το ελληνικό πολιτικό σύστημα αντιμετώπισε ένα μεγάλο σοκ, καθώς έκαναν την εμφάνισή τους εντελώς καινούργια κόμματα. Παρ’ όλ’ αυτά, το σύστημα δεν έχει αλλάξει. Νομίζω ότι ο κίνδυνος που αντιμετωπίζει η Ελλάδα ανάγεται περισσότερο σε θεσμικό και πολιτικό επίπεδο παρά σε οικονομικό.
Συμφωνείτε με την προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους;
Εάν οι ελληνικές εξαγωγές δεν εμφανίσουν ανάλογες επιδόσεις με αυτές της Πορτογαλίας, δεν μπορείτε να μιλάτε για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους… Η αναδιάρθρωση του χρέους συναρτάται με τη δυνατότητα αποπληρωμής. Και η δυνατότητα αποπληρωμής των χρεών σχετίζεται με τις εξαγωγές.
Δεν μπορούμε να μιλάμε στο διηνεκές για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, εάν οι εξαγωγές δεν αυξηθούν ποτέ. Πολύ απλά, εάν αυξήσετε τις εξαγωγές, θα είστε σε θέση να πληρώσετε. Το πρόβλημά σας θα λυνόταν, εάν κουρεύαμε το χρέος κατά 20% και την ίδια στιγμή η αύξηση των εξαγωγών «κλείδωνε», δηλαδή θα ήταν βέβαιο, με κάποιο τρόπο, ότι θα πραγματοποιούνταν. Αυτό θα αποτελούσε ιδεατό σενάριο. Αλλά ποιος πιστεύει ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα;
Πώς κρίνετε την τοποθέτηση ενός ακόμη τεχνοκράτη, του κ. Γκίκα Χαρδούβελη, στην ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών;
Είμαι επιφυλακτικός για το εάν η τοποθέτηση ενός τεχνοκράτη αποτελεί καλή επιλογή. Και αυτό διότι εκτιμώ πως αντιμετωπίζετε ένα βαθύ πολιτικό πρόβλημα. Θα χρειαζόσασταν, λοιπόν, όχι κάποιον που διαθέτει ένα καλό πρόσωπο προς τα έξω, αλλά κάποιον που θα έχει πολύ περισσότερη πολιτική δύναμη. Έχετε ανάγκη από έναν «αιρετικό»!
Πάντως, η αίσθηση που υπάρχει τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό είναι ότι, ως ένα βαθμό, η ελληνική κρίση αποδυναμώνεται.
Η βαριά κρίση στην Ελλάδα βαίνει προς το τέλος. Ωστόσο, τελειώνει με τον χειρότερο τρόπο, δηλαδή με στασιμότητα αντί αύξησης των εξαγωγών. Και όπως προαναφέραμε, εάν δεν αυξηθούν οι εξαγωγές, δεν είναι δυνατόν να ενισχυθούν τα έσοδα.